Hitler Türkiyədəni də müharibəyə qatmaq istəyib

Hitlerin 1940-cı illərdə Türkiyə Cümhuriyyətini devirərək, yerində öz istədiyi formada dövlət qurmaq üçün hazırladığı planlar 70 ildən sonra ortalığa çıxarılıb.

Araşdırmaçı-yazar Özdenin İngiltərə arxivlərində "çox gizli" dərkənarı ilə saxlanan sənədlərə vasvasılıqla baxması tarixə işıq salıb. Alman kəşfiyyatı tərəfindən hazırlanan sənədlərə görə, başında Hitler olan Almaniya, Cumhuriyyət rəhbəri İsmət İnönü və Türkiyə hökumətinin siyasətlərindən bir xeyli narahat imiş. Azadlıq mübarizəsindən qalib çıxan və yavaş-yavaş ayağa qalxmağa başlayan Türkiyə Cümhuriyyətinin məhvi üçün Almaniya plan hazırlayıbmış. Bunun üçün Türkiyənin İkinci Dünya müharibəsinə qatılmaq istəməyən rəhbəri İsmət İnönünün 1941-ci ilin öldürülməsi lazım imiş. İnönünün öldürülməsindən sonra Cumhuriyyət rejiminin asanlıqla devriləcəyini düşünən Almaniya rəhbərliyi, özləriylə tam razılıq halında işləyəcəyinə inandığı sultanlığı geri gətirməyi planlaşdırırmış. Sözügedən sənəddə, Almaniyanın Türkiyə səfiri Von Papenin, səltənətin başına Misirdə sürgündə yaşayan Osmanlı şahzadəsi Ömər Faruk Əfəndini gətirmək istədiyi aydın olur. Sənədlərdə, Almaniyanın Türkiyənin Osmanlıdan bu yana əlaqə içində olduğu bölgə ölkələrinin dəstəyini aldığı məlumatları da yer alır. 

Plana görə İran, Əfqanıstan, Ərəbistan və İraq hökumətlərinin mövzu haqqında məlumatlandırıldığı və plana qarşı çıxmadıqları da ifadə edilir. Misir kralı Faruka da, məsləhətçiləri tərəfindən baş verəcək hadisələr qarşısında səssiz qalmasının tövsiyə edildiyi məlumatları da sənədlərdə mövcuddur. Atası son Osmanlı xəlifəsi II Əbdülməcid, anası isə Şahsuvar Başkadın Əfəndi idi. Məktəbi-Sultaniyə (Qalatasaray Liseyi) oxudu, arından Almaniyada Potsdam Hərbi Akademiyasını bitirdi. Birinci Dünya müharibəsində Verdin cəbhəsində döyüşdü. Türkiyəyə döndükdən sonra əmisi oğlu Vahdeddinin qızı Sabiha Sultan ilə evləndi və bu evlilikdən Neslişah, Hanzade və Necla Sultan doğuldu. 1919-cu ildə 21 yaşındaykən "Fənərbaxça" klubunun başçısı oldu. 4 mart 1924-cü ildə Türkiyə Böyük Millət Məclisinin xilafəti ləğv etməsiylə Osmanlı xanədanı üzvü olaraq ölkədən çıxarıldı. 45 il sürgündə yaşadı. Bir daha Türkiyəyə dönə bilmədi. 28 mart 1969-cu ildə Qahirədə vəfat etdi. Ancaq ölümündən 5 il sonra, Osmanlı xanədanının üzvü olan şəxslərin ölkəyə dönmələrinə icazə verildi. İllər sonra hökumətin səssizcə nəql edilməsi şərtiylə verdiyi xüsusi bir icazəylə qəbri Türkiyəyə gətirildi və 10 mart 1977-ci ildə Cağaloğlundakı II Mahmud Türbəsinə dəfn edildi.

Sənədlərdə bu keçid müddətini sürətləndirmək üçün Almanların dövrün Türk Silahlı Qüvvələrini də plana daxil etdikləri diqqət çəkir. Çünki Türk Silahlı Qüvvələrində vəzifəli olan və Almaniyada hərbi təhsil almış bir çox zabitin də plana verdiyi dəstəkdən bəhs edilir. Hitlerlə olan yaxınlığı hər kəs tərəfindən bilinən Von Papenin bu planında sürgündəki Osmanlı xanədanı Ömər Faruk Osmanoğlu ilə görüşüb təklifini təqdim edib-etmədiyi isə göstərilmir.

MÜƏLLİF: Cavad TURAN

Hicabı oyuncaq edənlər

İki rəfiqənin söhbətindən: "Eşitmisən, Fəridə də daha hicaba keçmək istəyir.

Nədənsə dini məsələlər barəsində söhbət düşdükdə xanımların böyük əksəriyyətində dinimizin onlara hicab geyinməsini fərz buyurmasına çox vaxt düzgün münasibət olmaması faktı ortaya çıxır. Elə bunu nəzərə alaraq bu məsələnin üzərində bir qədər dayanmağı məsləhət bildik. İlk öncə onu qeyd etməliyik ki, hicab islamaqədərki dinlərdə və svilizasiyalarda da mövcud olmuşdur. Tarixə nəzər salsaq görərik ki, islamdan öncə Avropa ölkələrinin bir çoxunda qadının hicab geyinməsi onun yüksək zümrəyə, zadəgan nəslinə mənsub olması və kölə qadınlardan seçilməsilə xarakterizə olunub. Zaman keçdikcə tarixi hadisələrin təsiri nəticəsində hicab tədricən unudulmaga başlanmışdır. İslam dini öz gəlişi ilə bu məsələyə yeni bir həyat verdi. Dinimiz qadına yüksək qiymət verərək onu yad nəzərlərdən qorumaq, cəmiyyətdə əxlaq balansının pozulmaması üçün hicabı bütün qadınlara vacib buyurdu. Bu barədə Uca Allah belə buyrur:

«Ya Peyğəmbər! Zövcələrinə, qızlarına və mömünlərin övrətlərinə de ki, (evdən çıxdıqda cariyələrə oxşamasınlar deyə, bədənlərini başdan ayağa gizlədən) çarşablarını örtsünlər. Bu onların tanınması (cariyə deyil, azad qadın olduqlarının bilinməsi) və onlara əziyyət verilməməsi üçün daha münasibdir. Allah bağışlayan və rəhm edəndir! » («əl- Əzhab» surəsi, 59)

Göründüyü kimi yenilməz güc və qüvvət sahibi olan Allah bu ayə vasitəsilə qadına nə üçün hicab geyinməsini əmr etməsini izah edir. Bu auə özündə bir cox hikmətləri daşıyır ki, onların da bir neçəsini nəzərdən keçirmək yerinə düşərdi. Elə ayənin əvəlindən açıq aydın görünür ki, hicab geyinmək nəinki peyğəmbərimizin - səllallahu aleyhi və səlləm - zövcələri və qızlarına o cümlədən, bütün xanımlara vacibdir. Sonra isə Rəbbimiz bu əmrin hikmətini açıqlayaraq « onlara əziyyət verilməməsi ücün…» deməsi, qadının hicabdan imtina edəcəyi təqdirdə özünü əzaba və zülmə düçar edəcyinə bir dəlildir. Və ayənin sonunda Allah Özünün Bağışlayan və Rəhimli olmasını xatırlamaqla, tövbə edəcək, Allahın əmrinə tabe olacağı və hicab geyinəcəyi təqdirdə, qadının günahını bağışlayacağına əmin edir. Əmrlərinin kamilliyinə görə Rəbbimizə həmd olsun!

Uca Allah nə cür geyinmək, bədənin hansı nahiyəsini örtmək barəsində belə buyurur:

«Mömün qadınlara da de ki, gözlərini haram buyrulmuş şeylərdən çevirsinlər (naməhrəmə baxmasınlar), ayıb yerlərini (zinadan) qorusunlar (və ya örtülü saxlasınlar); öz-özlüyündə görünən (əl, üz) istisna olmaqla, zinətlərini (zinət yerləri olan boyun, boğaz, qol, ayaq və s. naməhrəmə) göstərməsinlər; baş örtüklərini yaxalarının üstünə çəksinlər (boyunları və sinələri gorünməsin); zinət yerlərini ərlərindən, yaxud öz atalarından, yaxud ərlərinin atalarından (qayınatalarından), yaxud öz oğullarından, yaxud ərlərinin oğullarından, yaxud öz qardaşlarından, yaxud qardaşlarının oğullarından, yaxud bacılarının oğullarından, yaxud öz (müsəlman) qadınlarından, yaxud sahib olduqları (müşrik) cariyələrdən, yaxud kişiliyi qalmamış (onlarla birlikdə yemək yeyən) xidmətçilərdən, yaxud qadınların məhrəm yerlərini hələ anlamayan uşaqlardan başqasına göstərməsinlər; gizlətdikləri bəzək şeylərini (xalxallarını) göstərmək üçün ayaqlarını yerə və ya bir-birinə vurmasınlar. Ey möminlər! Hamınız Allaha tövbə edin ki, bəlkə nicat tapasınız! (Mətləbinizə çatasınız!) » («ən-Nur» surəsi, 31). Aişə (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - fəcr namazını (sübh namazı) qılarkən, hicablarına bürünmüş mömin qadınlar da ona qoşulardı. (Namazlarını qıldıqdan) sonra isə evlərinə qayıdar və qaranlıq olduğundan heç kəs onları tanımazdı» (Səhihu-l-Buxari, 578; Səhih Müslim, 1456)

Ummu Atiyyə (Adı: Nuseybətu bint Kəb əl-Ənsariyyə) (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - bakirə qızların, heyzli qadınların bayram namazlarına gəlməsini bizə əmr edərdi. Heyzli qadınlar namaz qılınan yerdən kənarda dayanar və o günün xeyir-bərəkətinə nail olmaq üçün camaatın arxasında (namaz qılınan yerdən aralı) oturar, təkbir və dua edərdilər. Mən dedim: "Ey Allahın elçisi! Bizdən birinin hicabı olmadıqda nə etsin?" O dedi: " Bacısı (Burada istənilən müsəlman qadın qəsd olunur) hicablarından birini ona versin!"» (Səhihu-l-Buxari, 980; Səhih Müslim, 2053) (Səhihu-l-Buxari, 980; Səhih Müslim, 2053)

Ayə və hədislərdən görünür ki, əl və üz istisna olmaqla bədənin bütün nahiyəsi örtülməlidir. Göründüyü kimi dinimizdə qaranlıq galan heç bir məsələ yoxdur. Ümumiyyətlə bu məsələyə Quranda bu cür yer ayrılması məsələnin ciddiliyindən xəbər verir. Allahın bu əmrinin əksinə hərəkət etməklə isə həm qadınlar həm də cəmiyyət müxtəlif problemlərlə qarşılaşır. Məsələyə psixoloci aspektdən yanaşdıqda görərik ki, hicab hər şeydən öncə elə məhz qadının özü üçün faydalıdır. Hər hansısa bir qadına məxsus görkəm, bədən quruluşu heç də hamıda eyni cür təsürat oyatmır. Digər tərəfdən də əgər qadının bədən quruluşunda hər hansı bir çatışmamazlıq varsa və bu qüsurlar qadının heç özünün xoşuna gəlmirsə o bunu ətrafdakılara nümayiş etdirməklə diqqəti özündə olan gözəl keyfiyyətlərdən, onun xasiyyətindən daha çox məhz bu qüsurların üzərinə yönəldir ki, bu da ailə qurmaq məqsədilə qadınla ünsiyət yaratmaq istəyən kişinin diqqətindən yayınmaz və kişi həmin qadının şəxsiyyətini, qabilliyətini bilmədən belə onunla ailə qurmaq fikrindən vaz keçir. Gəlin görək ən çox ziyanı kim çəkəcək? Əlbəttə ki, qadın. Elə bu səbəbdəndir ki, bir çox qadınlar uzun müddət bəzən də sonunacan ailə qura bilmir, belə olduqda da vəziyyətdən çıxmaq üçün müxtəlif yollara baş vurur və arzuolunmaz zərbələr alır ki, bu da cəmiyyətdə tarazlığı pozur, muxtəlif əxlaqımıza zidd halların yayılması çoxalır. Hicabsız gəzmək gözəl qadınlar üçün də, məqbul deyil. Hər şeydən öncə həmin qadın öz keyfiyyətlərini adiləşdirir və son nəticədə tamamilə diqqətdən kənarda qalır. Digər bir tərəfdən də həmin qadınlar bir çoxlarının həsədinə, paxıllığına, nəzərinə səbəb olur, nəticədə də onlara göz dəyir və bu gözdəymə nəticəsində hər cür bəlalara düçar olurlar. Bundan başqa onların gözəlliyinə həsəd aparan digər paxıl qadınlar bu gözəlliyinə xələl gətirmək üçün hər cür şər əməllərə (cadu və s.) əl atırlar. Məhşur islam alimi İbn Teymiyyənin dediyi kimi: "Həsədsiz insan olmur, lakin alicənab və əxlaqlı olan onu gizlədir, alçaq və əxlaqsız isə onu büruzə verir." («Fətvalar toplusu», 10/124-125)

Hər bir qadın anlamalıdır ki,onun malik olduğu keyfiyyətlər yalnız onun əri üçündür və onlar başqalarına nümayiş etdirilməməlidirlər. Bu barədə mövzunu daha da genişləndirmək olar lakin hesab edirik ki, düşünən qadın üçün elə bunlar da kifayət edər. Gəlin Allahın əmrlərinə biganə qalaraq, oyun-oyuncaqdan başqa bir şey olmayan, bizim üçün imtahan olaraq yaradılan bu dünyanın fitnəsinə uymayaq. Gəlin «deyəcəklər ki, filankəsin qızı molla olub», «bircə mollamız əskikdi», «camaat nə deyər», «sən özünə iş tapa bilməyəcəksən», «indi biz hansı dövrdə yaşayırıq», «qəlbin təmiz və düz olsun», «bizim nəsildə başını bağlayan olmayıb» və sairə bu kimi sözlər soyləməklə hicab geyinmək istəyən qadınlara və qızlarımıza mane olmayaq. Gəlin bacardıqca Allahın əmirlərinə tabe olub sözün həqiqi mənasında ürəyimizi Allahla düz edək. Əsl təmizlik və düzlük Allaha itaət və Onun əmirlərini yerinə yetirməklə olur.

Hesab edirik ki, Allaha və Onunla qarşılaşağı günə inananlar bu mövzudan müəyyən nəticələr çıxaracaqlar. Allah köməyiniz olsun! 

MÜƏLLİF: Əlixan MUSAYEV

Seks və... seks

Seks haqqında bəzi qeydlərimi yazıram. Dağınıq qeydlərdi. Oxuyub bir yerə varacığınızı sanmayın. Sadəcə ağlıma gələnlər...

***

Fikir vermisinizsə, başlığında seks sözü olan yazılar daha çox oxunur. Seksual fotosu olan yazılara maraq daha çox olur. Əvəzində isə ciddi, intelektual, səviyyəli yazıların oxunma sayı çox aşağı olur. 

Bunun səbəbi nədir görəsən? 

Sualımın cavabını əslində bilirik. Seks populyardır. Seks maraqlıdır. Seks cəlbedicidir. Həmişə belə olub. Yəqin belə də olacaq. Dünyada heç bir inkişafın, elmi-texniki inqilabın, Facebookun, Twitterin, mədəni inqilabların seksə dəxli yoxdur. Seksi dəbdən dalmaq mümkün deyil.

Çox vaxt rejissorlar tamaşaçı yığmaq üçün seks səhnələrinin bol olmasına çalışır. Mən buna çox normal baxıram. Romanlarda da yazıçıların intim səhnələrdən istifadə etməsində pis bir şey yoxdur.

Sən film çəkir, roman yazırsansa, orda bir mesajın olmalıdır. 

O mesajını yiyələrinə çatdırmaq üçün gərək sizin filminizə baxsınlar, romanınızı oxusunlar. 

Kütləni mədəniyyətə cəlb etmək üçün bir vasitəyə çevrilir seks.

***

Bu günlərdə Markesin “Mənim sevimli fahişələrim” romanını oxuyuram. Həyatı boyu heç kimlə pulsuz yatmamış qoca qəzetçi 90 yaşında eyş-işrət etmək eşqinə düşür. Özü də 14 yaşlı bakirə qızla. Qızın yanına gedir. Lakini əlini qıza vurmur... Ömür boyu sevməyi bacarmamış, ancaq pul qarşılığında qadınları altına salmış bir adam. 90 yaşında keçmişinə baxır. Qoca başa düşür ki, seks hər şey demək deyil. 

Doğurdan da seks hər şey deməkdirmi?

Yeniyetməlik çağında olanda elə bilirdim ki, seks hər şeydir. Sonra bir az böyüdüm. Gördüm ki, filosof və psixoloq Ziqmund Freyd belə bir söz deyibmiş. Əlbəttə ki, mən Freyd kimi düşünmürdüm. Freyd qədər düşünəcək ağlım yox idi.

Daha sonra isə öyrəndim ki, Freyd insan fəaliyyətinin motivasiya edən instinktlərin ancaq seksual instinktlərdən ibarət olması haqda fikrini redaktə edib. 

I Dünya savaşı başlayanda Freyd insanların gözüaçıq ölümə getdiklərini gördü və seksin psixoanalizdəki rolunu məhdudlaşdırdı. 

***

Seksual azadlıq gərəkdir. 

Belə azadlıqlar olmayan cəmiyyətlər seksual xarakterli cinayətlər də çox olur. Namus cinayətləri ən çox belə cəmiyyətlərdə baş verir. Belə cəmiyyətlərdə zorlama hallarının sayı çox olur. Hətta yaxın qohumların da zorlanması hallarına daha çox rast gəlinir. Belə cəmiyyətlədə fahişəlik də çox yayılır. Sevgilisi ilə sevişə bilməyən gənc oğlan üz tutur fahişə yanına. Deməli fahişələrə tələbat güclü olur. Nəticədə təklif də artır.

***

Azərbaycan kimi geridə qalmış cəmiyyətlərdə seks günah sayılır. Seks utanılacaq bir şeydir burda. Mentalitet seksi “təbii ehtiyacların ödənilməsi kimi” qəbul etmək istəmir. Seks nə qədər ki, təbii bir şey kimi yox günah kimi qəbul olunacaqsa, orda seksin faciələri də çox olacaq. 

Mentalitet münasibətlərimizi qaydaya salmaqdansa şantaj vasitəsinə çevrilir. Əgər bizim sevişmə səhnələrimizi çəkib bizi şantaj etməyi bacarırlarsa, onlara bu icazəni hüquqsuzluq və bir az da mentalitet vermirmi? Mədəni cəmiyyətlərdə kiminsə seksual kadrları heç kəsə maraqlı deyil. 

Bir ara mobil telefonlarda porno videolar yayılırdı. Niyə insanlar sevişərkən bunu gizlin çəkmək ehtiyacını görürdülər? Sonra dostlarına göstərmək üçün. Uğurlu olduğunu, sekslə məşğul olduğun sübüt etmək üçün.

***

Seks haqqında köşədə yaza biləcəyim qeydlər bu qədər...

MÜƏLLİF: Elmin HƏSƏNLİ

Homoseksual ailələr

Dünən şərq ailəsində norma sayılan çoxarvadlılıq mövzusunda axtarış apardım və yaxşı sənədli filmə baxdım. Qara örtüyün altında danışan xanımların bir tək gözləri ekranda görünsə də orda sonsuz kədər, nisgil oxunurdu. 3 uşağın anası neçə ilin evliliyinə, şəxsi biznesinin olmasına baxmayaraq özünü ikinci növ valideyn kimi hiss edirdi. Amma onun pasportunda ANA statusu aydın qeyd olunmuşdu və bunu heç kim dana bilməzdi.Amerikalılar isə deyəsən, azadlıqlarından o qədər beziblər ki, cinslər arasında olan-qalan sərhədləri də silmək fikrindədilər. 

2011-ci ilin fevralından bəri yeni alınan pasportlarda valideynlər qrafasında «ana» və «ata» əvəzinə «valideyn 1» və «valideyn 2» yazılacaq. Okeanın o tayından gələn xəbərlərin tolerantlığı və siyasi ehtiyatlılığı növbəti dəfə təəccüb doğurur. Amerikalılara valideyni rəqəmlə əvəz etmək niyinə lazımdı? Dövlət deportamentinin rəsmi izahına görə bu yenilik ona görə qəbul edilib ki, müxtəlif ailə tipləri olan zaman uşağın valideyninin cinsini göstərdikdə neytrallıq saxlanıla bilsin. Yəni ki, ailədə 2 «ana», yaxud 2 «ata» olarsa və onlar uşağı oğulluğa götürmək istəsələr pasport alarkən cinslərini uşağın pasportuna yazanda utanıb eləməsinlər. Bir az da dəqiqləşdirək: yəni ki, Amerika bir ovuc «mavilər» və «çəhrayılar»ın xətrinə neçə milyon normal ata və anaların inciməyinə razıdır.«Ailələrdə bərabərlik» cəmiyyətinin lideri Cenifer Kraysler deyir ki, uşaqlarına pasport alanda qeyri-ənənəvi ailələrdə pərtlik olmayacaq və onlar düşünməyəcəklər ki, dövlət onları ailə kimi saya salmır. Ürəyi yumşaq geylərin dəsmalla gözünün yaşını silə-silə öz duyğularından danışmasını, hətta uşaq götürüb öz balası kimi böyütmək istəməsini də anlamaq olar. Amma bu halda da onlar (yəni mavi cütlük) özlərini dağa-daşa çırpsalar uşağın nə atası, nə də anasıdırlar. Bundan sonra kimisi bir saylı valideyn, yoxsa 2 nömrəli valideyn adlandırsan da mahiyyətcə bir şey dəyişməz. Qadın hərəkətlərini imitasiya edən homoseksualın özünü «ana» adlandırması lap biədəb olardı.

Deyəsən, Amerika seksual azlıqların emosiyalarını yox, daha bir yeni biznesini düşünür. Orda hazırda homoseksual ailələrdə 300 minə qədər uşaq böyüyür. Ehtimal edilir ki, onların sayı bu yaxınlarda 1 milyona qədər artacaq. Proqnozlar təsdiqlənsə deməli Amerika oğulluğa götürmək üzrə yeni «bazar» açır və bu bazar çoxlu gəlir vəd edir. «Canlı mal»ın oğulluğa götürülməsi əlbəttə ki, havayı deyil. Yetimini gey ailələrinə satan Amerika buradan 10 milyardlarla gəlir götürəcək. Bu, hətta Amerika üçün də az məbləğ deyil. Sadəcə biznes maraqlarını güdən amerikalılar oğulluğa götürüləcək uşaqların kağızlarını qeydiyyata hazırlayan minlərlə vəkilin də cibinə xeyir gətirəcək. Bununçün adi amerikalıların sadəcə «ana» və «ata» statuslarından imtina etməsi gərəkdir. Əslində insan alveri məsələsi amerikalıların qanındadı. Atlantik okeandan bura daşınan milyonlarla qara qulları alıb-satan əcdadları kimi kimi necə və neçəyə satmağı çox yaxşı bacarırlar.Mavi cütlüklərin həyat tərzi bir yana, onların ümumiyyətlə evlənib sonra uşaq götürməsinə də normal baxmaq çətindi. Sual olunur, bəs uşaq valideyn 1 və valideyn 2-dən hansına ana, ya da ata deməlidi? Sonra bu uşağa ailədə kişinin, ya da qadının rolunu necə izah etmək olar? Bilmirəm sizdə necə, amma məndə belədi ki, kimisi saymaq istməyəndə, özümü görməməzliyə vuranda onun adını dilimə gətirmək istəmirəm. Məsələn, məndən olsaydı dövlət məmurlarını nömrələyərdim: məmur 1, məmur 2, məmur 3…. Çünki onlar mənimçün simasızdı və adıyla çağırılması onlara böyük şərəf olardı. Ona görə də uşağımın mənə 2 saylı valideyn kimi müraciət edəcəyi gündən hətta qorxuram da. Çünki okeanın o tayında əsən küləklər nədənsə Xəzərin sahilinə çox tez çatır.

MÜƏLLİF: Gülnarə RƏFİQ

Hicab haqda fikirlərim

Hicaba qarşıyam. Və bunu hicablı cümlələrin altında gizləmək fikrim yoxdur. Quranın ““Nur” surəsinin 31-ci ayəsini özünə həyat kredosu seçənlərə sözüm də var.


“Nur” surəsində yazılıb: “Mömin qadınlara de ki, gözlərini haram buyurulmuş şeylərdən çevirsinlər (naməhrəmə baxmasınlar), ayıb yerlərini (zinadan) qorusunlar (və ya örtülü saxlasınlar), öz-özlüyündə görünən (əl-üz) istisna olmaqla, zinətlərini (zinət yerləri olan baş, boyun, boğaz, qol, ayaq) göstərməsinlər, baş örtüklərini yaxalarının üstünə çəksinlər( boyunları və sinələri) görünməsin; və s....gizlətdikləri bəzək şeylərini (xalxallarını) yerə və ya bir-birinə vurmasınlar... 

Mötərizədə yazılanlar sayın alimimizin – çevirənin şərhləridir. “Mömin qadınlara de ki, haram şeylərdən üz çevirsinlər”. Çevirmən bunu “naməhrəm” (yad kişi) kimi çözüb. Peyğəmbərin yaşadığı dövrdə Ərəbistandakı xaos, özbaşınalıq haqda hamı ucundan-qulağından bilir. Qurandan da bu aşkarca aydın olur. Hər sözün başında Allahın qadınlara olunan qadağalarından yazılır. Qapanmaqla bağlı ayə kitabın sonunda olduğu üçün aydındır ki, bu yerə qədər qadını allahla əməlli-başlı qorxudub onu ayıb yerlərini gizləməsə, allahın qəzəbinə gələcəyinə inandırmaq lazım idi. Sözü gedən dövrdə Ərəbistanda qadınlar demək olar ki, ayıb yerlərini açıq-aydın göstərirdilər. “Ayıb yerlərini qorusunlar” başqa nəyə görə yazıla bilərdi ki?! Vəziyyət o cür idi ki, qadın kişi görən kimi gizli yerlərini açıb göstərər və həmən təslim olardı. “Öz-özlüyündə görünən” fikrini hörmətli çevirmən “əl-üz” kimi yozub. Əslində öz-özlüyündə saç, boyun, əl, ayaq da görünür və yaxana taxdığın bəzək əşyası da istəmədən gözə çarpa bilər. “Zinətlərini göstərməsinlər” fikrini çevirmən baş, boyun, boğaz, qol, ayaq kimi yozub. Baş, boğaz nə vaxtdan zinətdir? Burda söhbət ərəb qadınının taxdığı kilolarla zinət əşyasından gedir. Zinət bəzək anlamını verir. Ərəb qadını əl-ayağına, saçından ayaq barmaqlarına kimi qır-qızıl taxıb. Bu vərdiş o zamanlar ər-arvad arasına möhkəm davalar salardı. “Onun qır-qızılı mənimkindən çoxdur” kimi qadınlar arasında dəhşətli rəqabətlər gedərdi. Eyni zamanda zinəti çox olsun deyə qadın onu daha çox daş-qaşa tutan kişiylə yatağa girməyə hazır idi. Bu rəqabət qadınları bir-biri ilə düşmənə çevirib. Ayağa, qola taxılan zinətlərin bir ucu da kişiləri cəlb etmək məqsədi daşıyırdı. Ayaqlarını yerə vurmaqla xalxallarını, əllərini yelləməklə qolbaqlarını şaqqıldadan qadınların kişilərə işarəsiydi bu. Son cümlə bunu təsdiqləyir. “Bəzək şeylərini bir-birinə vurmasınlar”. Hicab sonradan uydurulan vasitədir. Və o zaman məcburi xarakter daşıyırdı. Çünki ayağını üç dəfə yerə döyüb xalxal səsi salaraq kişini hayıl-mayıl etməyə alışqan qadını “olmaz” deməklə sakitləşdirmək asan deyildi. Olsa belə, kişilər getdikcə şallaqlardan, asılmaqdan, öldürülməkdən qorxan qadını tamamilə çadralayaraq ağını çıxartdılar. Qadın getdikcə köləyə çevrildi. İslam hakimiyyəti getdikcə qadını tam hüquqsuz varlığa döndərdi. Çoxarvadlılıq yayıldıqaca qadının hüquqsuzluğu ərəb kişisinin işinə yaradı. Hüququ olmayan qapalı qadınla istədiyi kimi davranmaq xoşuna gəldi. Kim istədi aldı, kimi istədi boşadı. 

Qılınc müsəlmanlığı yayılırdı. Ərəb istilası yaxın, uzaq, orta Şərqi, bütün türk dünyasını, Hindistanı, İndoneziyanı çapa-çapa Çinə qədər gedib çıxdı. hər yer qılınc gücünə müsəlmanlaşdırılırdı. Özündən əvvəlki sivilizasiyaları darmadağın edib öz taxtını qururdu. Bütün türk dünyasında qadının məzmunu dəyişməyə başladı. Bir zaman diplomatik faktura olan, siyasi, iqtisadi, mədəni, mənəvi anlam daşıyan xanım qadın dönüb olurdu heç kim. Öz qadınıyla at çapan, döyüşlərə gedən türk kişisi onu yumağa çevirib evdə kilitləyirdi. 

Quranda qadağan olunmuş ayaq döymək, əl yelləmək, sinə silkələmək türk qadınına dəxli olmayan işdir. Türk qadını siğəylə kişidən kişiyə ərə getməyib. Onun kişisi döyüşlərdə olub, türk qadını ölənə kimi kişisinin yolunu gözləyib. Qorxmaz, igid, çapqın, dəliqanlı türk kişisinin yanında qadın dostu olub. Türk qadını öz kişisinə ər (er) deyib. Ər igidlik rəmzidir, “ərmək” felindən qaynaqlanır. Qazanan, udan, zəfərə çatan anlamını verir. Türk qadını namusunu qoruduğu üçün deyil, əri ilə sona qədər çiyin-çiyinə olduğu üçün onu kimsəyə dəyişməyib. Bunun islamla, ərəblə heç bir bağlılığı yoxdur. Bu, türkün genidir. Ərəb qadını ömründə ölənə qədər ər gözləməz. Türk qadını erkək ceyran kimidir – yarını vurduqda o da silahın qarşısında dayanır ki, məni də vur. Ərəb dünyasında belə bir qayda yoxdur. Orda qadınların çoxlu siğəli kişiləri, kişilərin də xeyli arvadı olur. “Kişi kimi qadındır” misalı da genetikdir. Türkiyəlilər qadına da kişi deyir. Bu, eyni fikrin başqa cür ifadəsidir. “Əxlaqın qadını-kişisi olmaz” anlamıyla “kişi kimi qadın” eyni məna verir. Dünyada bircə inkişaf etmiş islam ölkəsi yoxdur. Türkiyəni misal gətirmək absurddur. İslama qədər Türkiyənin bir imperatorluq təcrübəsi, tarixi var. İslamdan öncəki Türkiyə ilə İslamdan sonrakı Türkiyə arasında xeyli aşırım var. Cəhalət, savadsızlıq, hüquqsuzluq, xurafat...19-20 –ci əsr Türkiyə mədəniyyət abidələrində deyək ki, ədəbiyyatda bu özünü göstərir. Rəşad Nuri Güntəkin “ Çalı quşu” romanında bütünlüklə bu cəhaləti yazır. İlk oxunuşda roman adi bir sevgi hekayəsidir. Əslində, dərin qatlardan ibarət roman Türkiyənin bütün təsvirini ortaya qoyur. Fransızlaşma, fransızdillilərin elita sayılması bir az da bizim sovet dönəmini, sovet rusdillilərini xatırladır. Qızlar məktəbində oxuyan Fəridə ömründə bircə oğlan görür – xalası oğlunu, onu da sevir. Qadın-kişi ilişgilərdindən xəbərsiz qız xəyanət iyi duyan kimi Kamranı atıb evdən gedir. Əslində, bu bir türk qızının cəsarətidir. Üst-üstə ərinin xeyli arvad almasına adi baxan qadın təfəkkürü deyil. Fəridəni Türkiyə boyu qarış-qarış gəzdirən böyük yazar bütün ölkənin rəsmini cızıb. Təhsilindən kəndinə, adamlarından əməllərinə kimi hər şeyi canlandırıb. Və bunu elə nəhəng bacarıqla sevgi romanı adı altında edib ki, heyrətə gəlirsən. Əslində, əsər boyu iki sevgili ancaq romanın başında və sonunda görüşürlər. Bütün roman tamamilə başqa şeylərdən danışır. Demək istədiyini də deyir. Və kitab oxumayan xalqın “görəsən Fəridəylə Kamranın axırı nə olacaq” marağı romanı sona qədər oxutdurur. Kəndlərdə qız uşağına ikicə dini ad – Fatimə və Aişə qoyulur. Başqa adda bircə Munisə var. Bütün kənddə bircə qadın var ki, qızına başqa ad verib. Ona da bütün kənd dəli deyib qovur. Qoca kişiyə ərə verilən cavan qadın sevmək üçün dişi canavar kimi meşədə yaşayır. 

Atatürk ona görə böyükdür – Türkiyəni özünə qaytardı. Türklüyü qaytardı. O ki qaldı Fələstinə, baxmayaraq ki, özünü cəhalətdən qurtara bilməyən bir xalqın, bir mədəniyyətin yanında olmaq anlamsızdır, yenə də gəmiyə qarşı çıxmırıq. Onsuz da beş-üç gəmiylə işlər düzəlməyəcək. İslam dünyası papağını qarşısına qoyub yenilənməlidir. İnkişaf etmək, müasirləşmək, postislam dönəminə keçmək haqda düşünməlidir. İslam ölkələrində cəhalət baş alıb gedir. Bu ölkələrdə aydının, alimin dəyəri yoxdur. Savadlanmaq, qurmaq, yaratmaq istəməyən bir ölkənin aydın nəyinə lazımdır?! Kimsənin ağlı, istedadı bu ölkələri maraqlandırmır. Rahatca otutub Avropanın beyninin hesabına yaşayırlar. Ölkəsinin, xalqının sabahı vecinə deyil. Vecinə deyilsə, aydın onun üçün hansı dəyərdə ola bilər?! Avropa uşağının uşağının da yaşayacağı cəmiyyətin proqramını tərtib edir. Və indiki dünya savaşı müsəlman aləminin sandığı islam xristian-savaşı deyil. Cahillik və aqillik savaşıdır. 

Niyə bizim tualetlər pulludur? Tualet əxlaqi yerdir. Ona görə pulludur ki, pulsuz olsa, gələn-gedən girib oranı yaman günə qoyacaq. Ərəblə türkün qanbirliyindən sonra genimizə keçən pintilikdir səbəb. Peyğəmbərləri onlara əl-üz yuduzdurmaq üçün “Gündə 4-5 dəfə dəsətmaz alın” deyib. Misirin qədim şəhəri Qahirədə olanlar bilir. O qədər çirkli, pinti bir şəhərdir ki, mat qalırsan. Amerikanın bəzəyib-düzəyib turistlər və ticarət üçün yapdığı şəhərlərdən savayı, harda ki xalq özü şəhərə cavabdehdir, harda ki ancaq özü yaşayır, dəhşətli dərəcədə çirkab var. Misirlilərin sürdüyü maşınlara bizim bomjlar minməz. Sınıq-sökük, əyiş-üyüş arabalar bir-birini sıxışdıra-sıxışdıra səhərə qədər siqnal verir. Polislər qarınsızdır, ancaq əyin-başlarına baxanda adamın ürəyi ağzına gəlir. Qadınların geydiyi qara çadralar çirkdən bozumtul rəngə çalır. Pəncərələrin, eyvanların kiri adamın üstünə gəlir. Oteldən Ehramlara qədər addımbaşı bir ərəb səndən pul istəyir. Ehramların yan-yörəsi doludur cor-cocuqla. Açıq-aydın cibə girirlər. Mənasız-mənasız danışıb səndən pound almayınca əl çəkmirlər. Xalq kütləvi dilənir. Bilmirsən kasıbçılıqdanmı, nədənmi, bu gündədir. Bir şəhərdən başqa şəhərə gedəndə keçiddə pul ödəyirsən. İlboyu yüz minlərlə adam dünyanın hər yerindən bu ölkəyə gəlir. Sərvətləri-filanı da var. O zaman niyə bu kökdədir xalq?! 

Ürəkaçan bircə şey var. Bilirsən ki, bura Misirdi. Ehramlar möhtəşəmdi. Ərəblər imkan versə, Ehramlara baxıb uzun-uzadı xəyala getmək, qədim dünyanı fikrində canlandırmaq, özünü fironlar dövründə hiss etmək olur. Sehrli, əfsanəvi bir yerdəsən. Kleopatranın böyük aşkını Sezarı qumun üstündə Kleopatrayla sevişən təsəvvür etmək istəyirsən. Böyük kişinin, böyük qadının sevgisinin torpağa, insanlara yararı ola bilərmiş düşünürsən. Musadan Məhəmmədə kimi bütün dövrlərdə olursan. Böyük İskəndərdən Osmanlı Sultanlarına qədər kimlər görməyib bu ölkə? Nələr görməyib. Necə qədim bir torpaqdasan. Az qala dünyanın yarandığı yerdəsən. Qahirə çirkli olsa da, gözəl şəhərdir. Qahirənin gözəlliyi təbiətlə bağlıdır. Vəhşi bir gözəlliyi var şəhərin. Ortasından Nil keçir. Gözəlim Nil. Səssiz-səssiz elə axır, elə bil müdrik bir qadın yavaş-yavaş yol gedir. Ucsuz-bucaqsız səhrada üstəlik Məcnun da düşür yadına. Bu an hirslənirsən. 

Nizami türk olsa da, Məcnun yüz faiz türk olmayıb. Türk kişisi öz qadınını nəyin bahasına olur-olsun əldə edərdi. Sevdiyi qızı gedib öz-özünə səhrada sevməzdi, onun uğrunda mübarizə aparardı. Ən azı Romeo kimi eyvana dırmaşar, kilsə xadimi tapıb gizlincə evlənər, uzaqbaşı götürüb qaçardı. Çünki türk oğlu türk öz yarını kimsəyə verməz. Qız qaçırmaq da bizim çooox qədim adətdi. Ən maraqlısı da odur ki, türk qadını sevgilisinə qoşulub gedərdi. Day ondan nigah müqaviləsi, nigah şəhadətnaməsi istəməzdi. Qadın bilirdi ki, sözün əsl anlamında kişiylə gedir. Bu konuda Məcnun ingiltərəli Romeoya uduzur. 

İnsanların dininə və inancına sayğılarımız var. Minillik tarixə hopmuş bir dinin hayıfını millətimizin canından almaq istəmirik. İslam ölkələrinin alimləri, siyasətçiləri, aydınları nələrsə eləməlidir ki, çamurdan çıxaq. Dini gözəl yerlərə aparıb çıxarmaq olar. Dini insanların çiyinlərində yük kimi yox, qəlblərində rahatlıq kimi yaşatmaq olar. Qoy allah bizə qaş-qabaq çatmaqdansa, gülər üz göstərsin. Könlümüz açılsın. Cəhənnəm xofunu boş verib həyatımızı yaşayaq. Tanrıyla danışaq. Türk “O”na “Tan-rı” dedi. “O” na tanınmaq hüququ verdi. Tanımaq felindən qaynaqlanır bu söz. Bizim hüquq tanımağımızın ən ilahi göstəricisidir bu. Ancaq türkün tanrısı da öz hüququnu kullanıb qadınların ağzını bərk-bərk bağlamağı buyurmadı. Hamıyla xoş davrandı. Hamı da öz xoşuyla onu tanıdı. Öz xoşunla onu tanımaq necə gözəldir. Kimsənin zoru olmadan, kimsənin qarışacağı olmadan onunla arxadaş olmaq nə yaxşıdır. Hər kəsin bildiyi kimi tanıması, tanıdığı kimi sevməsi. Professor, yanımda oturub əlimnən bərk-bərk tutan Tolstoy da onu bu cür tanıdı. Tanıdı və sevdi. İndi də mənə deyir ki, sən də tanısan sən də sevəcəksən...Bəlkə biz hicabı-filanı boş verib onun hüququnu tanıyaq?!

MÜƏLLİF: Aysel ƏLİZADƏ